Głównym celem badania przedstawionego w artykule jest sprawdzenie, w jaki sposób wybrane czynniki determinujące nierówności implikowane płcią wpłynęły na rozmiar nieskorygowanej luki płacowej pracowników najemnych w Unii Europejskiej po kryzysie zapoczątkowanym w 2007 r. w odniesieniu do sytuacji sprzed kryzysu. Dodatkowym celem było wskazanie zmian w poziomie zatrudnienia kobiet i mężczyzn oraz w różnicach między płacami kobiet i mężczyzn, mierzonych wskaźnikiem gender pay gap (GPG), jakie nastąpiły w krajach UE po kryzysie w odniesieniu do okresu poprzedzającego kryzys. Badanie przeprowadzono za pomocą jednorównaniowych opisowych modeli ekonometrycznych określających lukę płacową. W analizie wykorzystano opublikowane przez Eurostat wyniki badań Structure of Earnings Survey (SES) i Labour Force Survey (LFS). Ze względu na dostępność danych przyjęto jako reprezentatywne dla sytuacji przed kryzysem dane za 2006 r. (uwzględniono kraje, które weszły do UE w późniejszych latach), a jako reprezentatywne dla sytuacji po kryzysie – dane za 2012 r. (wskaźnik zatrudnienia) oraz za 2012 r. i okres 2014–2018 (GPG).
Analizy wskaźników zatrudnienia kobiet i mężczyzn oraz różnic w płacach kobiet i mężczyzn wskazują, że po kryzysie nastąpił wzrost feminizacji zatrudnienia w 24 krajach UE, przy czym luka płacowa w latach 2006–2018 nie uległa istotnemu zmniejszeniu. Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, że większa feminizacja zatrudnienia jest powiązana z większymi różnicami w płacach kobiet i mężczyzn. Podobna zależność występuje w przypadku współczynnika aktywizacji zawodowej. Dodatkowo obserwuje się istotne różnice w oddziaływaniu niektórych spośród rozpatrywanych czynników na rozmiar różnic płacowych w różnych grupach wieku i zawodowych.
rynek pracy, luka w płacach kobiet i mężczyzn, GPG, modele ekonometryczne, SES, LFS
C21, J31
Aczel, A. D. (2000). Statystyka w zarządzaniu (tłum. K. Bech i in.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Adamchik, V. A., Bedi, A. S. (2003). Gender pay differentials during the transition in Poland. Economics of Transition, 11(4), 697–726. https://doi.org/10.1111/j.0967-0750.2003.00162.x .
Anderson, T., Forth, J., Metcalf, H., Kirby, S. (2001). The gender pay gap: Final report to the Women and Equality Unit. London: Cabinet Office Women and Equality Unit.
Arulampalam, W., Booth, A. L., Bryan, M. L. (2007). Is there a glass ceiling over Europe? Exploring the gender pay gap across the wage distribution. Industrial and Labor Relations Review, 60(2), 163–186. https://doi.org/10.1177/001979390706000201 .
Barón, J. D., Cobb-Clark, D. A. (2010). Occupational Segregation and the Gender Wage Gap in Private-and Public-Sector Employment: A Distributional Analysis. Economic Record, 86(273), 227–246. https://doi.org/10.1111/j.1475-4932.2009.00600.x .
Becker, G. S. (1957). The Economics of Discrimination. Chicago: The University of Chicago Press.
Becker, G. S. (1962). Investment in Human Capital: A Theoretical Analysis. Journal of Political Economy, 70(5, Part 2), 9–49. https://doi.org/10.1086/258724 .
Becker, G. S. (1964). Human Capital: A Theoretical and Empirical Analysis. Chicago: The University of Chicago Press.
Blau, F. D. (2012). Gender, Inequality, and Wages. Oxford: Oxford University Press.
Blau, F. D., Ferber, M. A., Winkler, A. E. (2010). The Economics of Women, Men, and Work (6th edition). Pearson.
Blau, F. D., Kahn, L. M. (2006). The U.S. Gender Pay Gap in the 1990s: Slowing Convergence. Industrial and Labor Relations Review, 60(1), 45–66. https://doi.org/10.1177/001979390606000103 .
Blau, F. D., Kahn, L. M. (2007). The Gender Pay Gap: Have Women Gone as Far as They Can?. Academy of Management Perspectives, 21(1), 7–23. https://doi.org/10.5465/amp.2007.24286161 .
Blau, F. D., Kahn, L. M. (2017). The Gender Wage Gap: Extent, Trends, and Explanations. Journal of Economic Literature, 55(3), 789–865. https://doi.org/10.1257/jel.20160995 .
Bukowski, M. (red.). (2010). Zatrudnienie w Polsce 2008. Praca w cyklu życia, Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
Cazes, S., Verick, S., Heuer, C. (2009). Labour market policies in times of crisis (ILO Employment Working Paper No. 35). https://www.ilo.org/employment/Whatwedo/Publications/working-papers/WCMS_114973/lang--en/index.htm .
Charles, M., Grusky, D. B. (2004). Occupational Ghettos: the Worldwide Segregation of Women and Men. Stanford: Stanford University Press.
Eurostat. (b.r.). Glossary:Gender pay gap (GPG). https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Glossary:Gender_pay_gap_(GPG) .
Eurostat. (2008). NACE Rev. 2. Statistical classification of economic activities in the European Community (Eurostat Methodologies and Working Papers). https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3859598/5902521/KS-RA-07-015-EN.PDF .
Eurostat. (2021a). Employment rates by sex, age and citizenship (%) [zbiór danych]. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=lfsa_ergaedn&lang=en .
Eurostat. (2021b). Employment by sex, age and economic activity (1983–2008, NACE Rev. 1.1) (1000) [zbiór danych]. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=lfsa_egana&lang=en .
Eurostat. (2021c). Employment by sex, age and economic activity (from 2008 onwards, NACE Rev. 2) – 1000 [zbiór danych]. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=lfsa_egan2&lang=en .
Eurostat. (2021d). Gender pay gap in unadjusted form by NACE Rev. 1.1 activity – structure of earnings survey methodology [zbiór danych]. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=earn_gr_gpg&lang=en .
Eurostat. (2021e). Gender pay gap in unadjusted form by NACE Rev. 2 activity – structure of earnings survey methodology [zbiór danych]. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=earn_gr_gpgr2&lang=en .
Eurostat. (2021f). Mean hourly earnings by sex, age, occupation – NACE Rev. 1.1, C-O excluding L [zbiór danych]. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=earn_ses06_14&lang=en .
Eurostat. (2021g). Mean hourly earnings by sex, age and occupation – NACE Rev. 2, B-S excluding O [zbiór danych]. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=earn_ses14_14&lang=en .
Eurostat. (2021h). Mean monthly hours paid by sex, age, occupation – NACE Rev. 1.1, C-O excluding L [zbiór danych]. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=earn_ses06_35&lang=en .
Eurostat. (2021i). Mean monthly hours paid by sex, age and occupation – NACE Rev. 2, B-S excluding O [zbiór danych]. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=earn_ses14_35&lang=en .
Eurostat. (2021j). Number of employees by sex, age, occupation – NACE Rev. 1.1, C-O excluding L [zbiór danych]. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=earn_ses06_03&lang=en .
Eurostat. (2021k). Number of employees by sex, age, occupation and size class – NACE Rev. 2, B-S excluding O [zbiór danych]. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=earn_ses14_03&lang=en .
Gago, E. G., Marcelo, S. K. (2013). Women, Gender Equality and the Economic Crisis in Spain. W: M. Karamessini, J. Rubery (Eds.), Women and Austerity: The Economic Crisis and the Future for Gender Equality (s. 228–247). Taylor & Francis Group.
Goraus, K., Tyrowicz, J. (2014). Gender Wage Gap in Poland – Can It Be Explained by Differences in Observable Characteristics? (University of Warsaw Faculty of Economic Sciences Working Papers, No. 11/2014). https://www.wne.uw.edu.pl/files/5213/9636/9789/WNE_WP128_2014.pdf .
Grajek, M. (2003). Gender Pay Gap in Poland. Economic Change and Restructuring, 36(1), 23–44. Hakim, C. (2004). Key Issues in Women’s work: Female Diversity and the Polarisation of Women’s Employment (2nd edition). New York: Routledge.
Hakim, C. (2006). Women, careers, and work-life preferences. British Journal of Guidance & Counselling, 34(3), 279–294. https://doi.org/10.1080/03069880600769118 .
Hirsch, B., Schank, T., Schnabel, C. (2010). Differences in Labor Supply to Monopsonistic Firms and the Gender Pay Gap: An Empirical Analysis Using Linked Employer-Employee Data from Germany. Journal of Labor Economics, 28(2), 291–330. https://doi.org/10.1086/651208 .
Hozer-Koćmiel, M., Halik, P., Sobolewska, A. (2017). Has the economic crisis equally influenced women’s and men’s employment in Poland on the background of the EU countries? W: S. Misiak-Kwit, M. Wiścicka-Fernando (Eds.), Equality and Management (s. 7–18). Szczecin: Volumina.pl.
Jacobs, J. A., Gerson, K. (2004). The Time Divide: Work, Family, and Gender Equality. Cambridge: Harvard University Press.
Khitarishvili, T. (2016). Two tales of contraction: gender wage gap in Georgia before and after the 2008 crisis. IZA Journal of Labor & Development, 5, 1–28. https://doi.org/10.1186/s40175-016-0060-z .
Klasen, S. (1999). Does Gender Inequality Reduce Growth and Development? Evidence from Cross- -Country Regressions (World Bank Working Paper Series No. 7). http://documents1.worldbank.org/curated/en/612001468741378860/pdf/multi-page.pdf .
Kotowska, I. E. (2007). Uwagi o polityce rodzinnej w Polsce w kontekście wzrostu dzietności i zatrudnienia kobiet. Polityka Społeczna, (8), 13–19.
Kotowska, I. E. (red.). (2009). Strukturalne i kulturowe uwarunkowania aktywności zawodowej kobiet w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kryńska, E., Kopycińska, D. (2015). Wages in Labour Market Theories. Folia Oeconomica Stetinensia, 15(2), 177–190. https://doi.org/10.1515/foli-2015-0044 .
Lallement, M. (2011). Europe and the economic crisis: forms of labour market adjustment and varieties of capitalism. Work, Employment and Society, 25(4), 627–641. https://doi.org/10.1177/0950017011419717 .
Macdonald, R. (2012). Genesis of the Financial Crisis. Palgrave Macmillan.
Matuszewska-Janica, A. (2014). Wages inequalities between men and women: Eurostat SES metadata analysis applying econometric models. Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, 15(1), 113–124. http://qme.sggw.pl/pdf/MIBE_T15_z1_11.pdf .
Matuszewska-Janica, A., Hozer-Koćmiel, M. (2015). Struktura zatrudnienia oraz wynagrodzenia kobiet i mężczyzn a przedmiotowa struktura gospodarcza w państwach UE. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, (385), 178–186. https://doi.org/10.15611/pn.2015.385.19 .
Mincer, J. A. (1974). The human capital earnings function. W: J. A. Mincer, Schooling, Experience, and Earnings (s. 83–96). National Bureau of Economic Research. https://www.nber.org/system/files/chapters/c1767/c1767.pdf .
Morrison, A., Raju, D., Sinha, N. (2007). Gender Equality, Poverty and Economic Growth (Policy Research Working Paper No. 4349). https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/7321 .
Mortensen, D. T. (2012). Dyspersja płac: dlaczego podobni pracownicy zarabiają różnie? (tłum. Z. Matkowski). Warszawa: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.
Newell, A., Socha, M. (2007). The Polish Wage Inequality Explosion (IZA Discussion Papers No. 2644). http://ftp.iza.org/dp2644.pdf .
Piazzalunga, D., Di Tommaso, M. L. (2019). The increase of the gender wage gap in Italy during the 2008-2012 economic crisis. The Journal of Economic Inequality, 17(2), 171–193. https://doi.org/10.1007/s10888-018-9396-8 .
Rubery, J., Smith, M., Fagan, C. (1999). Women’s Employment in Europe: Trends and Prospects. London: Routledge.
Schultz, T. W. (1961). Investment in human capital. The American Economic Review, 51(1), 1–17.
Schultz, T. W. (1971). Investment in Human Capital. The Role of Education and of Research. New York: The Free Press.
Shostya, A. (2014). The effect of the global financial crisis on transition economies. Atlantic Economic Journal, 42(3), 317–332. https://doi.org/10.1007/s11293-014-9418-2 .
Shostya, A. (2019). The Global Financial Crisis in Transition Economies: The Role of Initial Conditions. Atlantic Economic Journal, 47(1), 37–51. https://doi.org/10.1007/s11293-019-09607-8 .
Tarczyński, W., Witkowska, D., Kompa, K. (2013). Współczynnik beta. Teoria i praktyka. Pielaszek Research.
Terazi, E., Şenel, S. (2011). The effects of the global financial crisis on the Central and Eastern European Union countries. International Journal of Business and Social Science, 2(17), 186–192. http://ijbssnet.com/view.php?u=https://ijbssnet.com/journals/Vol_2_No_17/25.pdf .
Witkowska, D., Kompa, K., Matuszewska-Janica, A. (2019). Sytuacja kobiet na rynku pracy: wybrane aspekty. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zieliński, M. (2012). Kryzys gospodarczy a sytuacja na rynku pracy w krajach Unii Europejskiej w latach 2007–2011. Oeconomia Copernicana, 3(2), 57–68. http://dx.doi.org/10.12775/OeC.2012.009 .
